کاغذ کرافت چیست؟ معرفی ساده و کاربرد روزمره
کاغذ کرافت (Kraft Paper) نوعی کاغذ مستحکم و ضخیم است که از الیاف طبیعی چوب ساخته میشود و در فرآیند تولید آن، برخلاف بیشتر کاغذهای معمولی، از مواد سفیدکننده شیمیایی استفاده نمی‌شود. به همین دلیل، رنگ آن قهوهای یا کرم طبیعی است و ظاهری ساده ولی قدرتمند دارد.
واژه‌ی Kraft در زبان آلمانی به معنی قدرت یا استحکام است؛ نامی که کاملاً با ویژگی‌های این کاغذ هماهنگی دارد. کرافت در ابتدا برای بستهبندیهای مقاوم طراحی شد، اما امروزه در زمینه‌های مختلف مثل
- پاکت‌های فروشگاهی و پستی،
- بسته‌بندی خوراکی‌ها، شیرینی و قهوه،
- جعبه و لیبل محصولات طبیعی و ارگانیک،
- و حتی طراحی‌های هنری و کارت‌های هدیه استفاده میشود.
چیزی که مخاطبان عادی باید بدانند این است که کاغذ کرافت احساس طبیعی و حرفه‌ای به محصولات می‌دهد؛ برای همین برندهایی که دوست دارند حس «دست‌ساز و اصیل» را منتقل کنند، بیشتر از این متریال استفاده میکنند.
ویژگی‌های فنی و ظاهری کاغذ کرافت
از دید چاپخانه، کرافت یکی از مواد پایهٔ همه‌فن‌حریف برای کارهای بسته‌بندی و چاپ دستی است. این کاغذ از سلولز طبیعی چوب تهیه میشود و در تولید آن خبری از کلر یا سفیدکننده‌های شیمیایی نیست؛ بنابراین هم سالم‌تر برای محیط زیست است، هم بافت آن محکم‌تر و متراکم‌تر از کاغذ تحریر معمولی است.
ویژگی‌های مهم آن عبارت‌اند از:
- جنس فیبر: سلولز بلندِ طبیعی، که باعث مقاومت بالا در برابر کشش میشود.
- رنگ طبیعی: تناژ قهوهای تا کرم، بسته به میزان پالایش و نوع چوب.
- استحکام بالا: در برابر پارگی، چین‌خوردگی و رطوبت (در نوع لمینتی یا پوشش‌دار).
- دوستدار محیط زیست: صددرصد قابل بازیافت، بدون مواد اسیدی یا رنگ مصنوعی.
- تفاوت با کاغذ تحریر و لمینتی: کرافت زبرتر و ضخیم‌تر است، رنگ جذب‌کننده‌تری دارد و برای طراحی‌های مینیمال یا چاپ با رنگهای تیره بهترین گزینه محسوب میشود.
در مقایسه با کاغذ تحریر روشن، کرافت از نظر بافت و تُن رنگ طبیعی خاص است؛ کاغذ تحریر برای متن و اسناد استفاده میشود، ولی کرافت اساساً برای نمایش قدرت بصری و حس طبیعی در بسته‌بندی حرفه‌ای طراحی شده است.
اگر قصد چاپ لیبل مواد غذایی را دارید با ما تماس بگیرید.
انواع کاغذ کرافت و تفاوت‌های آن‌ها
کاغذ کرافت بر اساس نوع فرآوری و پوششی که در کارخانه روی آن انجام میشود، در چند مدل اصلی تولید می‌گردد. شناخت این انواع باعث میشود هنگام طراحی بسته‌بندی یا انتخاب متریال چاپ، تصمیم دقیق‌تری بگیرید.
۱. کرافت طبیعی (Unbleached Kraft Paper)
رایج‌ترین نوع کرافت است؛ رنگ قهوهای یا کرم گرم دارد و از الیاف چوب طبیعی بدون سفیدکننده ساخته میشود. معمولاً برای پاکتها، کیسه‌های خرید، و بستهبندیهای صنعتی استفاده میشود.
۲. کرافت سفید یا براق (Bleached Kraft Paper)
در این نوع، الیاف چوب با پودر سفیدکننده شیمیایی پالایش شده تا رنگ روشن‌تری پیدا کند. سطح آن صاف‌تر است و برای چاپ‌های لوکس یا بسته‌بندی محصولات بهداشتی و آرایشی استفاده میشود. با وجود ظاهری تمیزتر، مقاومت آن کمی کمتر از کرافت طبیعی است.
۳. کرافت لمینت‌شده (Laminated Kraft Paper)
نوعی کرافت با لایه محافظ پلاستیکی یا نازک لمینت است که در تماس با مواد غذایی یا رطوبت بالا کاربرد دارد. به‌ویژه در بسته‌بندی قهوه، خشکبار، یا محصولات فله‌ای بسیار رایج است.
۴. کرافت با پوشش پلیاتیلن (PE Coated Kraft Paper)
دارای یک روکش ضدآب و ضدروغن است. این نوع کرافت در صنایع غذایی، فست‌فود و چاپ بستهبندیهای گرم یا مرطوب به‌کار می‌رود.
| نوع کاغذ کرافت | ضخامت (گرماژ) | رنگ | ویژگی خاص |
|---|---|---|---|
| طبیعی (Unbleached) | 60–120 g/m² | قهوهای / کرم | مقاومت بالا، ظاهر خام و طبیعی |
| سفید یا براق (Bleached) | 50–100 g/m² | سفید / روشن | سطح صاف‌تر برای چاپ لوکس و دقیق |
| لمینت‌شده | 80–160 g/m² | قهوهای / کرم | مقاوم در برابر رطوبت و پارگی |
| با پوشش PE | 100–180 g/m² | قهوهای براق | ضدآب و مناسب بسته‌بندی مواد غذایی |
کاربردهای رایج کاغذ کرافت در زندگی روزمره
کاغذ کرافت از متریال‌هایی است که تقریباً همه‌روزه دیده میشود؛ چه در آشپزخانه، چه در فروشگاه و پست. کاربردهای اصلی آن عبارت‌اند از:
- بسته‌بندی مواد غذایی، آجیل، قهوه و نان: بخاطر خاصیت تنفسی و طبیعی بودن، بسته‌ها ظاهری سالم و بومی دارند.
- پاکت‌های پستی، تبلیغاتی و فروشگاهی: وزن سبک و مقاومت بالا باعث شده جایگزین پاکت‌های پلاستیکی شود.
- جعبههای لوکس کرافت رنگی: برندهای خاص برای جذابیت طبیعی و ساده از کرافت رنگی یا چاپ UV روی آن استفاده میکنند.
- طراحی گرافیکی مینیمال و کارت ویزیت طبیعی: طراحان برای پروژه‌های دستی یا محصولات «اکو‑فرندلی» از کرافت استفاده میکنند چون بافت زبر و رنگ earthy آن حس طبیعت را منتقل میکند.
در طراحی باید توجه داشت که رنگ زمینه کرافت (قهوهای گرم) خودش بخشی از هویت بصری است؛ تضاد با رنگ سفید و مشکی در چاپ، جلوه‌ای مینیمال و ارگانیک می‌سازد.
بیشتر بخوانید: bleed چیست
مزایای استفاده از کاغذ کرافت نسبت به انواع دیگر
- استحکام و مقاومت مکانیکی بالا: ساختار فیبرهای بلند باعث دوام و تحمل وزن زیاد میشود.
- قابلیت چاپ‌پذیری مناسب با رنگهای تیره: رنگ قهوهای پس‌زمینه عالی برای چاپ لوگوی مشکی یا سفید است.
- سازگاری با جوهر اکو‑سالونت و UV: در چاپ افست یا دیجیتال با جوهرهای مقاوم زیست‌محیطی عملکرد بسیار خوبی دارد.
- کاهش هزینه بسته‌بندی نسبت به مقوا: سبک‌تر و ارزان‌تر است و در تیراژ بالا صرفهاقتصادی دارد.
- دوستدار طبیعت و زیست‌تخریب‌پذیر: کاملاً قابل بازیافت است و با برندسازی سبز هماهنگی دارد.
معایب و محدودیت‌های کاغذ کرافت
با وجود تمام مزایا، کاغذ کرافت هم محدودیت‌هایی دارد که باید پیش از طراحی یا چاپ در نظر گرفته شود:
-
جذب بالای رطوبت (در صورت نبود پوشش): سطح کرافت طبیعی، بدون پوشش ضدآب، خیلی سریع رطوبت را جذب میکند و ممکن است در بستهبندیهای مرطوب تغییر شکل دهد. برای جلوگیری از این مشکل از کرافت لمینتی یا پوشش PE استفاده میشود.
-
مناسب نبودن برای چاپ رنگهای روشن یا پاستیلی: چون زمینهٔ کرافت قهوهای است، رنگهای کم‌اشباع مثل صورتی یا طوسی روشن روی آن وضوح کافی ندارند. در چاپ حرفه‌ای، معمولاً از رنگهای مشکی، سفید و فلزّی برای تضاد بهتر استفاده میشود.
-
محدودیت در ظرافت چاپ جزئیات ریز: بافت نیمه‌زبر و ترام‌گیر کرافت مانع از نمایش خیلی دقیق پیکسل‌ها و خطوط ریز میشود. برای طراحی گرافیکی با جزئیات بالا (مانند نقشه یا فانتزی‌های ظریف)، بهتر است از کاغذ تحریر یا مقوای کوتد استفاده شود.
تفاوت کاغذ کرافت با مقوای معمولی و کاغذ تحریر
هرکدام از سه متریال پرکاربرد چاپی یعنی کرافت، مقوا و تحریر ویژگی‌های خاصی دارند. جدول زیر تفاوت‌های اصلی آن‌ها را نشان می‌دهد:
| نوع متریال | مقاومت مکانیکی | ضخامت / گرماژ | قابلیت چاپ رنگی | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|---|
| کاغذ کرافت | زیاد | 60–180 g/m² | متوسط (رنگهای تیره بهتر دیده میشوند) | بسته‌بندی، پاکت، کارت طبیعی |
| مقوای معمولی | متوسط تا زیاد | 200–400 g/m² | بسیار خوب | جعبه محصول، کارت پستال، جلد کتاب |
| کاغذ تحریر | کم | 70–120 g/m² | عالی برای متن و تصاویر سبک | پرینت، نوشتار، بروشور سبک |
کاربرد در چاپ افست و دیجیتال
کاغذ کرافت برای چاپ افست یا دیجیتال کاملاً مناسب است، مخصوصاً در تیراژهای بسته‌بندی و پاکت. گرماژ پایین (حدود ۸۰ g/m²) برای چاپ دیجیتال سبک، و گرماژ بالا (۱۲۰ به‌بالا) برای چاپ افست صنعتی انتخاب میشود.
سازگاری با دستگاه‌های لمینت و دایکات
کرافت طبیعی در دایکات کاملاً تمیز برش می‌خورد، ولی برای لمینت سرد یا گرم باید از لایه تقویت‌کننده پلیاتیلن استفاده شود تا چسبندگی بهتر پیدا کند.
بیشتر بخوانید: اورپرینت چیست
بازیافت و تأثیر زیست‌محیطی کرافت
یکی از دلایل محبوبیت روزافزون کرافت در برندهای مدرن، تأثیر مثبت زیست‌محیطی آن است.
- فرآیند بازیافت صددرصد فیبر طبیعی: الیاف کرافت بدون مواد اسیدی یا رنگ مصنوعی هستند، بنابراین کاملاً قابل بازیافت‌اند و میتوان آن را تا چند بار دوباره استفاده کرد.
- کاهش مصرف کلر و سفیدکننده: چون کرافت ذاتاً تیره است، نیازی به مراحل سفیدکنندگی ندارد و در نتیجه مواد شیمیایی خطرناک در فرایند تولید حذف میشوند.
- محبوبیت در صنایع پایدار و برندهای اکوفرندلی: کارخانه‌ها و برندهایی که به مفهوم «Green Packaging» اعتقاد دارند، کرافت را جایگزین پلاستیک کرده‌اند؛ مثلاً در بسته‌بندی قهوه، لوازم آرایشی طبیعی یا پوشاک ارگانیک.
کرافت نه‌تنها قابل بازیافت است، بلکه در طبیعت تجزیه میشود و آسیبی به خاک و آب‌های سطحی نمی‌زند — ویژگی‌ای که در بازاریابی سبز نقش کلیدی دارد.
چاپ روی کاغذ کرافت؛ نکات حرفه‌ای چاپخانه
هنگام چاپ روی کرافت، چند نکتهٔ فنی باید رعایت شود تا نتیجه تمیز و دقیق باشد:
- تنظیم رنگ و تراکم ترام: چون زمینه قهوهای است، باید تراکم ترام را ۵–۱۰٪ بیشتر از حالت چاپ روی کاغذ سفید تنظیم کرد تا رنگ‌ها زنده‌تر دیده شوند.
- انتخاب مرکب مناسب: بهترین انتخاب، مرکب‌های پایه روغن یا UV هستند که پوشش بالاتر دارند و روی سطح زبر کرافت خشک نمی‌شوند.
- فشار چاپ ملایم ولی یکنواخت: فشار زیاد باعث شکست بافت فیبر میشود؛ در افست صنعتی از فشار حدود ۰٫۱۵ میلی‌متر انتخابی استفاده میشود.
- رنگهای پیشنهادی: مشکی، سفید، طلایی، نقره‌ای و قرمز تیره روی کرافت بسیار خوانا هستند.
- توصیه برای طراحان بسته‌بندی: قبل از چاپ نهایی، با نمونه چاپ آزمایشی، میزان جذب رنگ را بررسی کن و حتماً Bleed ۳ میلی‌متری برای برش دقیق فایل لحاظ کن.
سؤالات متداول
کاغذ کرافت از چه ساخته میشود؟
کاغذ کرافت از الیاف چوب طبیعی و سلولز بلند تولید میشود که در فرایند «کرافتینگ» با حداقل مواد شیمیایی تصفیه میگردند. همین الیاف باعث مقاومت بالای آن در برابر کشش، پارگی و وزن زیاد میشوند.
آیا کرافت ضدآب است؟
نسخه طبیعی کرافت ضدآب نیست و رطوبت را جذب میکند، اما با پوشش لمینت یا لایه پلیاتیلن (PE) کاملاً ضدآب و ضدروغن میشود. بستهبندیهای مواد غذایی معمولاً از نوع لمینتی کرافت هستند.
قیمت کاغذ کرافت نسبت به مقوا چقدر فرق دارد؟
قیمت کرافت معمولی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از مقواهای سفید کوتد است و در تیراژ بالا صرفهاقتصادی بیشتری دارد. به همین دلیل بسیاری از برندها برای پاکت پستی یا جعبه اقتصادی از کرافت استفاده میکنند.
آیا میتوان روی کرافت چاپ رنگی انجام داد؟
بله، چاپ رنگی ممکن است اما باید از رنگهای اشباع یا تیره استفاده کرد. رنگهای روشن روی زمینه قهوهای کمرنگ دیده میشوند. برای جلوه بهتر، اغلب از چاپ تکرنگ مشکی یا ترکیب سفید و طلایی استفاده میشود.
چطور کرافت را بازیافت یا دوباره استفاده کنیم؟
کرافت قابل بازیافت صددرصد است. فقط باید از نوع فاقد لمینت پلاستیکی یا روکش روغنی استفاده شود تا در فرایند بازیافت بهراحتی تجزیه گردد. پاکتها و جعبههای کرافت بعد از مصرف را میتوان دوباره خرد، خمیر و پرس کرد و به کاغذ جدید تبدیل نمود.
جمع‌بندی نهایی
کاغذ کرافت یکی از طبیعی‌ترین و بادوام‌ترین متریال‌های چاپی است.
ویژگی‌های اصلی آن به‌طور خلاصه:
- استحکام بالا و مقاومت در برابر پارگی
- ظاهر طبیعی و رنگ Earth‑Tone دل‌انگیز
- سازگاری با چاپ افست و دیجیتال
- قابلیت بازیافت و تأثیر مثبت بر محیط‌زیست
در دنیای بسته‌بندی مدرن، کرافت به عنوان نماد برندهای سبز و پایدار شناخته میشود؛ از پاکت‌های قهوه تا جعبههای هدیه و لیبل‌های ارگانیک، همه با این متریال حس طبیعی و اعتماد را منتقل میکنند.
6 Comments
سلام
یه سؤال: برای چاپ لوگو روی پاکت کرافت، چاپ دیجیتال بهتره یا افست؟ می‌خوام برای برند قهوه‌ام بسته‌بندی طبیعی طراحی کنم که ضد رطوبت هم باشه.
سلام
عالیه، بسته‌بندی کرافت حس طبیعی و ارگانیک میده. اگر تیراژ پایین داری (زیر ۵۰۰ عدد)، چاپ دیجیتال مقرون‌به‌صرفه‌تره؛ ولی برای تیراژ بالاتر یا رنگهای خاص، افست کیفیت و دوام بیشتری داره. برای ضد رطوبت بودن می‌تونی از پوشش ورنی یا لمینیت نازک مات استفاده کنی تا سطح کرخت و مقاوم بشه.
سلام وقت بخیر، برای چاپ کارت ویزیت روی کاغذ کرافت، بهتره از چه رنگ‌هایی استفاده کنیم که خوانایی بالا باشه؟ رنگ سفید خوب جواب میده؟
سلام
کارت ویزیت روی کرافت خیلی خاص میشه! برای بهترین خوانایی، از رنگهای تیره و پرکنتراست مثل مشکی، سرمه‌ای یا زیتونی استفاده کن. رنگ سفید روی کرافت معمولی خوب نمی‌نشیند، مگر دستگاه چاپ سفید (White Ink) یا چاپ سیلک مخصوص داشته باشی. اگه نه، حروف روشن روی پس‌زمینه‌ی تیره خیلی زیباتر درمیاد
کاغذ کرافت برای بسته‌بندی محصولاتی که وزن بالایی دارن هم مناسبه؟ مثلاً بسته‌بندی لوازم دست‌ساز که حدود ۷۰۰ گرم وزن دارن.
می‌خوام بدونم چه گرماژی انتخاب کنم که موقع حمل‌ونقل پاره نشه.
سلام کاغذ کرافت ذاتاً مقاومه و برای بسته‌بندی وزن‌های نسبتاً بالا مناسبه، ولی باید گرماژ استاندارد رو انتخاب کنی. برای وزن حدود ۷۰۰ گرم بهتره کرافت بالای ۱۲۰ گرم استفاده بشه و اگر محصول ظریف یا ارزشمنده، گرماژ ۱۴۰ تا ۱۸۰ گرم امنیت بیشتری میده. همچنین، اگر حمل‌ونقل زیاد داری، تقویت با لمینیت نازک یا لایه داخلی کارتن نازک می‌تونه پاره‌شدن رو تقریباً غیرممکن کنه.